Propolis Nedir? Propolisin Faydaları ve Zararları

Makalede Neler Var
Propolis Nedir? Propolisin Faydaları ve Zararları Propolis faydaları nelerdir ve propolis nedir? Arıların bitkilerden ürettiği propolisin faydaları neredeyse bir çok kişi tarafından merak edilmektedir.
Propolis Nedir
Propolis, arılar tarafından ağaç tomurcuklarında toplanan malzemelerden üretilebilen reçineli bir madde olarak bilinir. Bir antioksidan sınıfı olan flavonoidler bakımından da zengin olan propolis, birçok sağlık problemini tedavi etmek için doğal bir yöntem olarak uzun yıllar boyunca süregelen bir kullanım geçmişine sahiptir. Yapılan araştırmalar, propolisin, mantar önleyici, antimikrobiyal, iltihap kurutucu, antiviral ve tümör karşıtı özelliklerini taşıyan sayısız faydaya sahip olduğunu ispatlamıştır.
Propolis, krem ve merhem gibi doğrudan cilde uygulanan bazı kozmetik ürünlerde bir bileşen olarak kullanılmaktadır. Ek olarak propolis, bazı durumlarda burun ve boğaz spreyleri ile beraber gargara ürünleri ve diş macunlarında da bulunur. Propolis, genel olarak aşağıdaki sağlık durumları ve problemleri için doğal bir tedavi olarak kullanılmaktadır;
- Sivilce,
- Bakteriyel enfeksiyon türleri,
- Yanık çeşitleri,
- Ağrılı yaralar,
- Soğuk algınlığı ve grip,
- Şeker hastalığı (diyabet),
- Uçuk türleri,
- Giyardiyaz enfeksiyonu,
- İltihap türleri,
- Peptik ülser sorunu
Tüm bunlarla beraber diş çürümesini önlediği ve bağışıklık sistemini uyardığı da düşünülmektedir.
Propolisin Biyoaktif Bileşikleri Nelerdir?
Propolisin kimyasal yapısı, bitki örtüsü, coğrafi kökeni ve arı çeşitleriyle yakından ilişkilidir. Kovandan kovana bile değişiklikler gösterebilir. Organik propolis, genel olarak koyu kahverengi ya da yeşil renklidir ve tatlı bir kokusu bulunur. Propolis şunlardan oluşur;
- Reçine (%50 ile 70)
- Balmumu (%30 ile 50)
- Polen (%5 ile 10)
- Uçucu yağlar (bölgesine göre %5 ile 10)
- Şeker, asit ve vitaminler gibi bazı bileşikler (B, C ve E vitaminleri) (%5 ile % 7)
Propoliste bulunan ana aktif maddeler, arıların çiçek ile bitki kısımlarından aldığı çok güçlü antioksidanlar olan chrysin gibi flavonoidlerden oluşur. Arılar, tükürüklerini polen, bitki materyali ve balmumu ile tamamen karıştırarak propolis oluştururlar. Propoliste bugüne kadar 400’den fazla biyolojik olarak aktif bileşen tanımlanmıştır. Bunlar arasında asitler, kokulu kimyasallar, karbonhidratlar, vitaminler ve bitkisel yağlar bulunur.
Propolisin Faydaları Nelerdir?
Şimdi propolisin faydaları nelermiş yakından inceleyelim;
- Propolis Bakterileri Öldürür
Yapılan bir klinik çalışma, ağızda ve daha spesifik olarak kök kanallara ilişkin antibakteriyel özellikleri araştırdı. Araştırmacılar, propolisi görünüşte çok etkili bir antimikrobik olan kalsiyum hidroksit ile karşılaştırmış ve bazı mikropları gidermede kalsiyumdan çok daha güçlü olduğunu bulmuşlardır. Propolis, grip ve soğuk algınlığını tedavi etmek için geleneksel olarak kullanılmıştır ve bu araştırma, oldukça güçlü olan bakteri yok etme özelliklerinin vücut üzerinde nasıl çalıştığını açık bir şekilde göstermektedir.
- Propolis Tansiyonu Düşürür
Nitrik oksit, sağlıklı kalpler için oldukça önemli bir maddedir. Kan damarlarının iç astarı, gevşetmek için çevreleyen düz kasları işaret etmek için nitrik oksit kullanır ve böylece vazodilatasyon (kan damarlarının genişlemesi) ile beraber kan akışının artmasına neden olur. Nitrik oksidin biyo yararlanımındaki bu azalma, yüksek tansiyon gelişiminde çok önemli bir rol oynar. Aksi durumda kalp krizi riski tetiklenmiş olur. Tirozin hidroksilaz (TH) ismi verilen ve üretilebilecek nitrik oksit düzeyini sınırlayan bir enzim vardır. Araştırmacılar, propolisin tirozin hidroksilazı düşürebildiğine ve ardından ise kan basıncını azalttığına dair bir ipucu keşfettiler.
- Propolis Kemik Hastalıklarının Tedavisine Yardımcı Olur
Propolisin bir başka sağlık yararı ise sağlıklı kemik dokusunun meydana getirilmesi ve bunların ise tam manasıyla korunması bulunur. Bilim adamları, son zamanlarda propolis içeriğinde bulunan çok güçlü bir bileşik olan caffeic acid phenethyl esterin, osteolitik kemik hastalıklarını tamamen durdurabildiğini ya da geri döndürebileceğini araştırdı. Kemik sorunlarına sebep olan iltihaplı bileşiklerin baskılanmasında bu bileşiğin oldukça etkili olduğu ve hatta propolisin, osteoporoz gibi kemik kaybı sorunları için de potansiyel bir tedavi olabileceği görüldü.
- Propolis Alerji Semptomlarını Azaltır
Propolisin sağlık açısından olağanüstü bir yararı da mevsimsel alerjilerin semptomlarını yatıştırmasıdır. Bilim adamları, propolisin, mast hücrelerinden histamin salınmasını önemli ölçüde inhibe ettiğini buldular. Histamin, hapşırtan, gözleri sulandıran ve burun akıntısı veren bir bileşiktir. Elde edilen sonuçlar, açıkça propolisin alerjik rinit semptomlarının hafifletilmesinde histamin salınımının inhibe edilmesinde etkili olabileceğini göstermiştir.
- Propolis Prostat Kanseri Riskini Azaltır
Prostat kanseri, erkeklerde yaygın bir şekilde görülebilen bir kanser türüdür. Propolisin faydalarından biri de bu tür kanseri önlediği ve bastırmasıdır. Bilim adamları, propolis tentürünün 2 ölümcül prostat kanseri türü üzerindeki kanser yok edici etkilerini inceledi. Propolisin, prostat kanseri hücrelerinde hücre ölümünü belirgin bir şekilde iyileştirdiği ve prostat kanserinin kemoprevensiyonunda önemli bir rol oynadığı sonucuna varmışlardır.
- Propolis Kolon Kanseri Hücrelerini Öldürür
Propolis, çok güçlü bir anti mikrobiyal aktivite gösterir. Bilim adamları, kolon kanser hücrelerine karşı propolisi test etti. Kanser hücrelerinin, nekrozla ölmesine neden olduğunu buldular. Bu durum da hücreye kan tedarikini kesintiye uğrattığı ve sadece yerel kanser hücrelerinin ölmesi ile sağlıklı bir şekilde yaşamamasına neden olduğu anlamına gelmektedir. Kemoterapi ise bunun tam tersini yapıyor. Hem sağlıklı hem de kanserli hücreleri öldürüyor. Kemoterapinin bu kadar şiddetli ve yıkıcı yan etkilerinin olmasının sebebi de budur.
- Propolis Gıda Zehirlenmelerine Karşı Savaşır
Uzmanlar, propolisin gıda zehirlenmesi vakalarında sık görülen üç bakteri olan C. jejuni, enterobacter faecalis ve staphylococcus aureusun büyümesini engellediğini buldular. Propolis preparatlarının, özellikle de antibiyotikler bu mikro organizmalara karşı aktivite göstermediğinde, enfeksiyon için geleneksel tedaviye destek olarak kullanılabileceği ispatlanmıştır.
- Propolis Dişleri Büyük Oranda Korur
Propolis, vücudun birçok bölgesinde çok güçlü bir antienflamatuar aktiviteyi etkileyebilir. Enflamasyon (iltihap), artrit, kalp sorunları, Alzheimer hastalığı ve daha birçok hastalıktan sorumludur. Son araştırmaların birçoğu, propolisin, başlıca sağlık yararlarından birinin antienflamatuar etkileri olduğunu göstermektedir. Muhtemelen, propolisi düzenli olarak tüketen insanların vücutlarında daha az iltihaplanma ve sonuçta daha az hastalık olması kaçınılmazdır.
- Propolis Atletik Performansı Arttırır
Propolisin sağlığa faydalarının bu kadar büyük olmasının sebeplerinden biri de antioksidanlarla dolu olmasıdır. Araştırmalar, bu özel antioksidanların sporcuları aşırı ısınmaya karşı korudukları için sporcular için ne kadar yararlı olabileceğini keşfetti. Kafeik asit fenetil ester ya da CAPE olarak bilinen propolis içindeki bir aktif bileşen, antioksidan, antiviral ve antienflamatuar gibi geniş bir biyolojik aktivite spektrumunu tetikler. Isı stresi olarak bilinen sorun, sıcak havalarda uzun süreli egzersiz esnasında görülebilen dehidrasyon ve erken yorgunluğun altında yatan ana etken olarak kabul edilmektedir. Araştırmacılar, öncesinde 2 ile 4 yıl boyunca dayanıklılık eğitimi alan 30 bisikletçinin kan değerlerini inceledi. Araştırmasının sonucunda ise CAPE’nin (propoliste bulunan güçlü etken) atletik performansı destekleyebileceğini ispatladılar. Sporcuların atletik performasını arttırması ve ısı stresi sorununu tedavi etmesi için özellikle de yaz aylarında propolisi tüketmeleri önerilmektedir.
- Propolis Genital Siğilleri Tedavi Eder
Propolis bazlı bir merhem uygulamak, genital herpes ile alakalı yaraların tamamen tedavi edilmesine yardımcı olur. Araştırmalara göre uzmanlar, propolis kaynaklı flavonoid içeren bir merhemin, genital herpes virüsü ile ilişkili yaraları iyileştirmede hem plasebo hem de asiklovir merhem ya da kremlerden çok daha etkili olabileceği sonucuna varmıştır.
- Propolis Karaciğeri Korur
Propolis, karaciğeri, özellikle de alkol yüzünden oluşan yaralanmaya karşı ciddi oranda koruyabilir ve hücre bazlı çalışmalara dayanarak karaciğerde olası bir iz oluşmasını engelleyerek karaciğer hastalığı riskini de azaltır. Yapılan bir çalışmada, propolisin, kronik alkol tüketiminden dolayı kaynaklanan karaciğer hasarını azalttığı görülmüştür.
Propolisin Cilde Faydaları
Çok eski çağlardan beri aktif olarak kullanılan propolisin sağlığa faydaları olduğu gibi cilde faydaları da bulunmaktadır. İşte propolisin cilde faydaları;
- Cildi dış etkilerden korur
- Propolis cilt tahrişlerini önler
- Ciltte oluşan yaraların ve yanıkların hızlı iyileşmesini sağlar
- Sivilce ve akne için etkilidir
- Mantar için kullanılır
- Cildin nem oranını dengeler
- Yaşlanma etkilerini geçiktirir
Propolisin Ciltte Kullanımı
Propolis toz halinde bulunur cilde uygulanması için macun kıvamına gelmesi gereklidir. Su ile karıştırılıp macun kıvamına geldikten sonra kullanabileceğiniz gibi propolis yüze sorulur mu sorusuna cevap vermek gerekirse macun olarak sürebileceğiniz gibi kullandığınız maske tariflerine ekleyerek uygulamanız mümkün.
Propolis Nasıl İçilir
Aktarlarda satılan propolis toz ve damla halinde satılmaktadır. Genelde tercih edilen propolis damla olanıdır. Sıvı olarak satılan propolis damla yetişkin bir birey tarafından aşırıya kaçmadan bir kaç damla kadar tüketilmesi yeterlidir.
Propolisin Besin Değeri
Besin değeri oldukça yüksek olan propolisde bulunan minareller ve vitaminler Kalsiyum, fosfor, demir, bakır, potasyum, magnezyum, manganez, silis, sülfür, sodyum, nikotinamid, iyot, klorin, bor ve molibdendir. Ayrıca A, B1, B3, B5, B6, C, E ve K vitaminleri bulunmaktadır.
Propolisin Yan Etkileri ve Zararları
Doğru ve dozunda kullanıldığında faydaları saymakla bitmeyen propolisin yan etkileri ve bazı zararları bulunmaktadır. İşte propolisin zararları;
- Fazla kullanıldığında mide sorunlarına neden olur
- Alerjiye yatkın kişilerde alerjik sorunlar ortaya çıkabilir
- Uzun dönem kullanılması ciltte tahriş, kızarıklık ve kaşıntıya neden olur
- Emziren annelerin ve hamilelerin asla doktora danışmadan kullanmamaları gereklidir
- Astım hastaları asla kullanmamalıdır
- Alkol ile alındığında mide bulantısı ve kusmaya neden olabilir
- İlaç kullananların ve hastaların kesinlikle doktora danışmadan kullanmaları tavsiye edilmez.
Sizlere bu yazımızda propolis nedir, propolisin faydaları ve propolisin zararları hakkında bilgi vermeye çalıştım. Aklınıza takılan soruları yorum kısmına yazarak sorabilirsiniz.